Het hangt al jaren in de lucht. Het nieuwe kabinet gaat eindelijk stappen zetten naar betalen naar gebruik, het aloude rekeningrijden dus. Dat gaat overigens nog wel even duren: in 2030 moet het zover zijn.

Het kabinet heeft ambitieuze plannen op mobiliteitsgebied. Het streven is om vanaf 2030 alleen nog emissievrije auto’s op kenteken te zetten. Ook wordt doorgepakt met rekeningrijden; wie op pad gaat met de auto, betaalt naar gelang het aantal kilometer dat hij of zij aflegt. Het huidige motorrijtuigenbelasting-systeem dient als basis, maar de hoogte daarvan wordt afhankelijk van het aantal kilometers dat je jaarlijks rijdt. Deze heffing is niet tijdgebonden overigens, er is dus geen sprake van een spitsheffing of iets dergelijks. Ook hoeft dan geen tol meer te worden betaald aan huidige toltrajecten als de Westerscheldetunnel en de Kiltunnel.

In de recent gepubliceerde Keuzewijzer Autobelastingen worden een aantal varianten genoemd van de kilometerheffing onder het motto ‘betalen naar gebruik’. Deze varianten zijn afkomstig uit het Klimaatakkoord. Voor welke variant uiteindelijk gekozen gaat worden, is nog niet bekend. We schetsen alvast een beeld van wat er kan gebeuren.

Variant 0: vlakke heffing voor zowel personenauto’s als bestelwagens

Als voor deze aanpak wordt gekozen, wordt de motorrijtuigenbelasting (inclusief de provinciale opcenten) omgezet in een kilometertarief. Daarbij zal voor dieselauto’s en auto’s met een lpg-tank een iets hoger kilometertarief gelden.

Variant 1: alleen voor elektrische voertuigen (EV) betalen naar gebruik

Bij deze aanpak ga je voor een EV, in plaats van bpm en motorrijtuigenbelasting, een kilometertarief betalen. Daarbij zou het kunnen dat EV-eigenaren een paar jaar korting krijgen om zo de verkoop van dit autotype een boost te geven.

Variant 2: een heffing voor personenauto’s en bestelwagens die tijd- en plaatsgebonden is

In de basis is deze variant te vergelijken met variant 0, maar in dit geval is er geen sprake van een tarief dat altijd hetzelfde is. Het bedrag dat je aan kilometerheffing moet betalen, is afhankelijk van het tijdstip waarop je de weg op gaat (overdag of ‘s nachts) en de locatie waar je rijdt (op rustige plekken of juist in stedelijk gebied). Van een spitsheffing is echter ook bij deze variant geen sprake.

Variant 3: een heffing voor personenauto’s en bestelauto’s die afhankelijk is van de uitstoot, de plaats en het tijdstip

Dit is de meest omvangrijke variant waarbij er niet alleen wordt gekeken naar de plaats en het tijdstip, maar ook naar de uitstoot van een auto. Daarbij zou een basistarief gehanteerd gaan worden dat wordt aangevuld met een brandstoftoeslag voor lpg- en dieselauto’s, een stikstoftoeslag voor diesels die niet aan de euro 6 emissienorm voldoen en een CO2-toeslag voor alle auto’s die geen elektrische aandrijflijn hebben. Dit zou nog kunnen worden aangevuld met dag- en nachttarieven of zelfs een aanvullende spitsheffing voor wegen waarover veel woon-werkverkeer rijdt.

Rekeningrijden – Komen alle andere autobelastingen te vervallen?

Je denkt wellicht dat betalen naar gebruik betekent dat het ‘betalen naar bezit’, oftewel de bpm en de bijtelling, in ruil daarvoor komen te vervallen. Daarvan lijkt echter geen sprake te zijn. Tenzij er voor de genoemde variant 1 wordt gekozen, waarbij de bpm voor elektrische auto’s wegvalt. Ook de accijnzen op brandstof gaan niet wegvallen. Maar als gezegd is het wel een plan voor de langere termijn, want het vergt heel veel tijd om alle plannen uit te werken en procedures in gang te zetten. Naar verwachting is vanaf 2030 rekeningrijden 2.0 een feit.